ZAWORY W POMPACH WYPOROWYCH
Pompy wyporowe, których działanie polega na zasysaniu i wypychaniu danej porcji cieczy (tłokowe, nurnikowe itp.), potrzebują odpowiednich elementów/armatury, które otwierają dopływ cieczy podczas procesu zasysania i następnie odcinają tą przestrzeń, aby umożliwić przepychanie cieczy w kierunku odpływowym. To zadanie w pompach tego typu realizują zawory zwrotne.
Oznaczenie zaworu zwrotnego w diagramach instalacji pompowych.
Wg jednego z przyjętych podziałów wyróżniamy między innymi zawory jak poniżej:
- Zawory wzniosowe, w których zawór typu grzybek itp. porusza w płaszczyźnie prostopadłej do powierzchni.
- Zawory klapowe, gdzie powierzchnia zaworu odchyla się niczym klapa, zamocowana na brzegu krawędzi otworu.
- Zawory przesuwne, tzw. suwakowe, w których płaszczyzna zaworu poruszając się równolegle otwiera i zamyka otwór.
- zawory grzybkowe
- zawory kulowe
- zawory płytkowe
- zawory membranowe
- zawory z obciążeniem — sprężyna lub grawitacja zamyka zawór, przy braku różnicy ciśnień jest zamknięty
- zawory bez obciążenia — zamykany przepływem i różnicą ciśnień.
Wyróżniamy również zawory specjalne, o odrębnym działaniu, np. wargowe, Keortinga.
Zawory dzielimy również ze względu na to, w jaki sposób działają:
- Zawory samoczynne –te zawory działają pod wpływem naturalnych sił typu ciśnienie, grawitacja, i działają bez jakiejkolwiek ingerencji mechanicznej( jedynie sprężyny itp.).
- Zawory sterowane – zawory te występują jako sterowane całkowicie lub tylko częściowo, a ich pracą steruje zsynchronizowane połączenie z ruchem mechanizmu pracującej pompy.
Pompy tłokowe korzystają na ogół z wzniosowych zaworów grzybkowych samoczynnych. Takie rozwiązanie gwarantuje małą awaryjność i zachowanie szczelności w miarę zużywania się zaworu i gniazda. Te z kolei dzielimy na:
Jednoszczelinowe – gdzie występują: talerzowe płaskie, stożkowe, kuliste
Lub wieloszczelinowe: pierścieniowe czy stożkowe o wielu szczelinach współosiowych.