POMPY ŁOPATKOWE
Pompy rotacyjne łopatkowe, jako narzędzie robocze posiadają rotor o kształcie walca, w którym umieszczone są chowające się i wysuwające łopatki. Łopatki pracują promieniście, umieszczone są skośnie lub osiowo w stosunku do obrotów narzędzia. Metoda z osiowym ruchem łopatek jest w praktyce rzadko spotykana i dlatego pominiemy jej opis. Natomiast rozwiązanie pierwsze jest dość powszechnie używane i dlatego tylko to rozwiązanie zostanie tutaj omówione.
W pompie łopatkowej oś narzędzia roboczego i oś cylindra wewnątrz pompy nie pokrywają się. Łopatki umieszczone w rotorze, szczelnie przylegając do ściany cylindra obracają się wraz z narzędziem i przez to, że są umieszczone na osi przesuniętej w stosunku do wewnętrznej przestrzeni cylindra raz się wysuwają, zagarniając ciecz do wewnętrznej przestrzeni (zasysanie), następnie odcinają przestrzeń ssawną i przetłaczają ciecz do przestrzeni tłocznej, którą otwiera łopatka poprzedzająca.
W celu otrzymania lepszych szczelności umieszcza się łopatki pod pewnym kątem (ukośnie) w stosunku do promienia. Takie rozwiązanie również polepsza własności ruchu łopatek wewnątrz walca, zmniejsza tarcie i zapobiega ich zakleszczaniu. Warunkiem działania tej pompy jest szczelne doleganie łopatki do cylindra. Najczęściej docisk wywoływany jest za pomocą siły odśrodkowej działającej na łopatki podczas obracania się rotora. Czasem stosuje się w tym celu docisk sprężyny ( lub inny rodzaj np. za wykorzystaniem ciśnienia przetłaczanej cieczy). Przestrzenie boczne są natomiast zamknięte za pomocą pokryw i również muszą być szczelne.
Ze względu na swoje cechy pompy łopatkowe znajdują zastosowanie głównie w przetłaczaniu smarów, cieczy o zwiększonej lepkości, czyli w układach napędzanych hydraulicznie typu podnośniki, prasy, obrabiarki oraz w układach samosmarujących urządzeń mechanicznych.
Wiele pomp próżniowych olejowych to właśnie pompy łopatkowe.